Home
De Levende Natuur is een professioneel forum voor natuurbehoud, -beheer en -beleid in Nederland en België, opgericht in maart 1896. De artikelen zijn gebaseerd op recent ecologisch onderzoek, ervaring of waarneming van de auteurs. Er worden actuele thema’s gesignaleerd en bediscussieerd door betrokken deskundigen.
In het komende nummer van De Levende Natuur
Het komende nummer van De Levende Natuur verschijnt omstreeks 24 november.
Dit nummer van De Levende Natuur niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór vrijdag 10 november 23:59 u., dan krijg ook jij dit nummer thuisgestuurd!
Snoeken eten exoten
De zonnebaars is een lastige exotische vis, die complete vennen van larven van amfibieën kan ontdoen. De bestrijding van deze ongenode gast is al even lastig.
In enkele Brabantse vennen heeft beheerder Staatsbosbeheer na het wegvangen van zonnebaarzen snoeken uitgezet. Deze rovers bleken goed in staat om ‘de laatste restjes’ zonnebaarzen in toom te houden, al bleef herstel van de amfibieën vooralsnog uit.
Afbeelding
Koos Dijksterhuis
Zure Veluwe
In de discussies over stikstofuitstoot en -neerslag, wordt de verzurende Veluwe veel genoemd als één van de getroffen natuurgebieden Toch wordt die zuurgraad op de Veluwe tot nu toe slechts te hooi en te gras gemeten. Afgelopen voorjaar is die zuurgraad systematisch gemeten in een gebied van maar liefst 460 vierkante kilometer. Het onderzoek bevestigt dat de Veluwse bodem vrijwel overal extreem zuur is. Alleen met kunstgrepen zal het lukken om de natuur te herstellen.
Dashboard voor duurzaam boeren
Brabantse melkveehouders die de biodiversiteit op hun land willen bevorderen, kunnen daarbij gebruik maken van zogeheten ‘Kritische Prestatie-Indicatoren’. Maar wat zeggen die metertjes op het dashboard van de boer nou echt over de biodiversiteit van een bedrijf? Studenten van de HAS Green Academy in Den Bosch zochten het uit!
Afbeelding
Meervleermuizen zijn sterk afhankelijk van spouwmuren voor hun voortplanting
René Janssen
Natuurwetten: noodzaak of boemerang?
Isolerend Nederland is in rep en roer. Wie zijn spouwmuur wil isoleren, moet daar sinds kort van de Raad van State een duur ecologisch onderzoek aan vooraf laten gaan. ‘Een voorbeeld van doorgeschoten natuurwetgeving die uiteindelijk als een boemerang op het groen terug zal keren’, vindt ecoloog Hans Waardenburg. ‘Welnee’, zegt vleermuisbeschermer Anne-Jifke Haarsma. ‘Als de natuurbescherming tekortschiet moet je niet de wetten aanpassen, maar de bescherming!’
Denk mee over onze Splijtzwam.
Waterweegbree in het Apeldoorns Kanaal na 200 jaar in gevaar
Het Apeldoorns Kanaal staat al 200 jaar bekend om zijn bijzondere waterplanten. In het nog altijd zachte, voedselarme water groeit bijvoorbeeld een van Nederlands grootste populaties drijvende waterweegbree.
Het kanaal wordt gevoed door sprengen met schoon water van de Veluwe. Tijdens perioden van droogte vermindert die aanvoer, en wordt er water ingelaten uit de IJssel. Dat water is hard en sulfaatrijk en kan funest uitpakken voor waterweegbree en andere bijzondere waterplanten. Dat blijkt uit sinds 2009 uitgevoerde inventarisaties. Als de inlaat van IJsselwater niet verder toeneemt, kan de watervegetatie zich in natte jaren zonder noemenswaardige inlaat, zoals in 2021, nog herstellen. In reeksen van droge jaren vindt tijdelijke verslechtering van de waterkwaliteit plaats. Als zulke reeksen vaker optreden, wat er wel inzit, ligt de teloorgang van de bijzondere waterplanten op de loer. Onderzoekers Jos Spiers en Peter van Beers publiceren hun bevindingen in het komende nummer van De Levende Natuur.
In het huidige nummer van De Levende Natuur
Pioniers willen hoge, droge grond
In het gecultiveerde Nederland komen vrijwel geen natuurlijke overstromingen meer voor. Pionierende broedvogels, visdieven en bontbekplevieren, die behoefte hebben aan maagdelijke grond, komen hier dus ook niet meer aan hun trekken, tenzij natuurbeheerders die maagdelijke grond voor ze maken. Een experiment op de nieuwe archipel Marker Wadden laat zien hoe die kale grond het best zo lang mogelijk in stand kan worden gehouden: hoe hoger en droger, hoe beter. En minstens zo belangrijk: het gebruik van worteldoek in de natuur, om planten te weren, is compleet zinloos!
Orchideeënparadijs
Toen de Gemeente Veenendaal op zoek moest naar grond om huizen te bouwen, schoot buurgemeente Ede te hulp. Maar dan wel met een voorwaarde: er moest een ‘Groene Grens’ komen tussen de beide woongebieden. Inmiddels is dat nieuwe natuurgebied gerealiseerd en biedt het in de zomer een ongekende explosie van wel negen soorten orchideeën. Peter Verbeek van bureau Natuurbalans, die het project de afgelopen tien jaar wetenschappelijk begeleidde, vertelt hoe dit succes werd behaald.
Afbeelding
Foto: Henk de Vries
Minder boskevers in het bos
Van 2019 tot 2021 vingen onderzoekers van het Willem Beijerinck Biologisch Station loopkevers op vier plekken in het Mantingerbos, Drenthe. Zij herhaalden daarmee een onderzoek uit 1959. Het Mantingerbos is het oudste bos van Nederland en ziet er op het eerste gezicht hetzelfde uit als zestig jaar geleden, maar het bos is klein en gevoelig voor invloeden uit de omgeving, zoals verdroging. De loopkeverfauna is er dan ook veranderd. Een overzichtsartikel staat in DLN #5.
Het aantal gevangen loopkevers is 10% minder, maar vooral de soortensamenstelling bleek anders te zijn. Van bossoorten troffen de kevervangers 30% minder aan, van heidesoorten een kwart minder en van vochtminnende soorten 39% minder. Tegelijk nam het aantal ruderale keversoorten fors toe met bijna een verdubbeling. Dat zijn soorten van landbouw- en andere verstoorde gronden, die gemakkelijk nieuwe gebieden koloniseren. De toename ervan is waarschijnlijk het gevolg van het ontginnen van heiden tot landbouwgrond, wat meteen de afname van heidesoorten verklaart.
De afname van bossoorten is een indicatie van een verminderde boskwaliteit. Dat wordt bevestigd door het verdwijnen van de rijke ondergroei met zeldzame plantensoorten als eenbes en kranssalomonszegel.
Savanne Afrika
Nederlandse ornithologen hebben voor het eerst de vogelstand op de Afrikaanse savanne in kaart gebracht. Ze concluderen dat er 6,5 miljard vogels overwinteren, waarvan er 708 miljoen in Europa broeden.
Grootschalige herintroductie veenmos: een succes
Hoogveen is van groot belang voor biodiversiteit en koolstofopslag maar is vrijwel volledig uit ons landschap verdwenen. Spontane uitbreiding van veenmossen vindt nauwelijks in Nederland plaats. In een grootschalig experiment in het Bargerveen is onderzocht of het zinvol is bij de bestaande milieuomstandigheden toch veenmos te introduceren. De resultaten van het eerste jaar van dat experiment zijn hoopvol.
