Koos Dijksterhuis stopt als hoofdredacteur

Na ruim twee jaar samen met Rob Buiter de hoofdredactie van De Levende Natuur te hebben gevoerd, houdt Koos Dijksterhuis er mee op. Ons januarinummer van 2024 was het laatste nummer waarvoor hij de halve hoofdredactie voerde. Bij wijze van afscheid, is hier alvast het voorwoord dat Koos voor dit nummer schreef.

Een vuist voor de natuur

Geniet! Ik telde laatst in het tijdschriftenrek van de boekhandel een dozijn voorkanten met dat werkwoord, meestal in gebiedende wijs. Ooit was genieten iets wat je ergens van deed. Je kon genieten van een vakantie, een bakkie leut, een wandeling. De wandeling stond voorop, niet het genieten. Nu moet er genoten worden. De bron van het genot doet er minder toe. Je kunt ook genieten van de natuur. Daar is niets mis mee, maar het is jammer dat ons genot ook in de natuurbescherming voorop lijkt te staan.

Op de homepage van Natuurmonumenten staat te lezen waarom natuurbescherming nodig is: ‘zodat ook de generaties na ons van de natuur kunnen genieten’. Het is goed om rekening te houden met generaties na ons. Maar de mededeling maakt duidelijk: het gaat niet om de natuur an sich, het gaat om de natuur für sich, zoals Kant zou zeggen, en zeg maar gerust dat het gaat om de natuur für uns.

Wij moeten genieten, en wel onmiddellijk. Vallende takken kunnen ons genot in de weg staan – de zaag erin! Herten of Hooglanders kunnen ons genot verhogen – loslaten die beesten!

Sporten, recreëren, wandelen, fietsen, kunst kijken, theater zien, muziek luisteren, picknicken, spoorzoeken, bijpraten, dansen, teambuilden; we doen het graag in de natuur. Op adem komen, tot rust komen, yogaën, mediteren, aarden, in balans komen, aan onszelf werken; op naar de natuur.

Ooit werd de natuur beschermd tegen onze activiteiten, nu lijkt natuur er te zijn als oogstrelend decor voor onze verzetjes en genietingen. De terreinbeherende organisaties doen daar allemaal aan mee. Op de foto’s in hun bladen en op hun websites staan blije gezinnen in het bos. Vrijwel altijd gezinnen van een vader, moeder, zoon en dochter. Meestal met hond. Wandelend of fietsend. Altijd lachend. Vader wijst iets aan. In de activiteitenkalenders staan pret-uitjes, die steevast eindigen bij een horecabedrijf. Want de natuur is mooi, maar je moet er wat bij drinken.

Op Texel zijn de smalle, kronkelende fietspaadjes vervangen door rechte, twee meter brede betonnen racebanen. Want er zijn steeds meer fietsers en ze rijden steeds sneller, en dus worden er bomen gekapt. Die paden, ook Drenthe ligt er vol mee, zijn een slachtveld voor al het kruipende gedierte. Ze worden vaak betaald met natuurbeschermingsgeld, want de mensen willen racen en niet de natuur, maar menselijk genot staat in het natuurbeheer voorop.

Er zijn in Nederland nog een stuk of vijf plekken waar we de natuur niet met verkeersherrie en kunstlicht opzadelen. Daar worden dus meteen nachtexcursies georganiseerd, zodat de natuur ook ’s nachts verstoord wordt. Op Terschelling is de Boschplaat een eind fietsen, dus worden er terreinwagens bijgehaald. Met groot licht gaat het ’s avonds naar de laatste donkere, stille plek! We willen genieten en we willen het nu!

Vele boswachters en veldwerkers zien dit net als ik met lede ogen aan. Zeker nu tijdens de laatste verkiezingen de natuur is weggestemd, is een vuist nodig die de natuur niet ten dienste stelt van, maar beschermt tegen menselijk genot!

Sinds ruim twee jaar doen Rob en ik de hoofdredactie van dit blad. Een leuke en leerzame klus! Toch houd ik ermee op. Dit is het laatste nummer waarvan ik de halve hoofdredactie voer. Niet dat iets me wegjaagt, integendeel, maar ik word weggelokt door andere prioriteiten: gezin, natuur, tuin, lezen en schrijven. Dat wordt genieten!

Tekst: Koos Dijksterhuis