De Levende Natuur nummer 2 van 2023 (Papieren magazine)

Bossenspecial

Het tweede nummer van De Levende Natuur in ’23 is een extra dik nummer rond de Bossenstrategie.

De overheid wil in 2030 10 procent meer bos in Nederland gerealiseerd hebben. Maar hoe en waar moet dat komen? Welke boomsoorten moeten een plek krijgen in dat nieuwe bos? En wat doen de herten op de Veluwe met de bosdoelen?

Om extra artikelen te kunnen plaatsen, ontvingen we voor dit nummer een financiële bijdrage van het ministerie van LNV.

Hinderen herten de bossenstrategie?

Grazende herten belemmeren de ontwikkeling naar een divers loofbos. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een monitoringsproject op de Veluwe. Hoe meer herten er voorkomen, hoe meer de jonge bomen worden aangevreten. Met name loofbomen worden dermate vaak aangevreten dat de verjonging daarvan ernstig wordt belemmerd. Voldoende verjonging en verhoging van de diversiteit in loofbomen is dan ook alleen mogelijk na een verlaging van de dichtheid aan hoefdieren. De teruggekeerde wolf zal hier waarschijnlijk geen afdoende oplossing bieden, zo stelt bosecoloog Jan den Ouden in De Levende Natuur.

Hydrologisch herstel leembossen in Noord-Brabant

Ontwatering en aanleg van rabatten hebben geleid tot kwaliteitsverlies en achteruitgang van floristische rijkdom in de Noord-Brabantse leembossen. Herstel blijkt mogelijk door demping van sloten en egalisatie van rabatten.

Ingeburgerde bomen in klimaatslim bos

Met klimaatslim bosbeheer proberen beheerders de soortenrijkdom en eco-systeemdiensten te behouden of te versterken in een veranderend klimaat. Ingeburgerde boomsoorten kunnen daarbij een rol spelen.

Splijtzwam: houtoogst

In De Splijtzwam discussiëren we met deskundigen over hete hangijzers uit het natuurbeheer. In de bossenspecial gaat die discussie over het aangekondigde oogstverbod uit Gelderse bossen. De provincie wil eigenaren van negenduizend hectare oude bossen verbieden om nog langer hout te oogsten. De Wageningse bosecoloog Rienk-Jan Bijlsma vindt dat een goede manier om de ecologische waarden van het bos te versterken. Maar zijn collega, zelfstandig adviseur Simon Klingen vindt dat er uit dat verbod een verkeerd signaal spreekt. ‘Hout is niet fout’, benadrukt hij. ‘Oogst en ecologie kunnen goed samengaan.’

Zwarte spechten doen het goed na storm en houtkap

Zwarte spechten broeden sinds 1929 in Drenthe. Die bossen werden ouder en het beheer ervan veranderde. De populatie groeide tot een piek van zo’n honderd paar rond 1980. In de jaren ’90 daalde het aantal tot zestig paar. Die piek is waarschijnlijk te danken aan twee zware stormen, begin jaren zeventig, die lappen bos omver bliezen. Ook boskap lijkt tijdelijk een gunstig effect te hebben. Dat schrijft Willem van Manen van Sovon Vogelonderzoek Nederland in De Levende Natuur. Van Manen doet al jaren onderzoek naar zwarte spechten.

De hoogste dichtheden in Drenthe halen die vogels in dennenbos op zandgrond. Toch is productiebos met vooral sparren zeker zo belangrijk, vanwege de veel grotere oppervlakte. Van Manen merkt op dat, zolang in sparrenbossen niet werd ingegrepen, de spechtendichtheden laag bleven. De kap van bospercelen bracht daarin verandering. Net als na beide stormen vinden zwarte spechten in de door zulke rampen aangerichte ravage waarschijnlijk meer dood hout met voedsel voor hun jongen.

Amerikaanse vogelkers op West-Terschelling

Amerikaanse vogelkers is al meer dan honderd jaar in ons land. Op West- Terschelling is de verspreiding van deze ‘bospest’ twee keer - in 1977 en 2022 - gevolgd. Van een ongeremde bospest blijkt geen sprake.

Insectenrijkdom in de Brabantse boomkronen

Het kronendak is in Nederland nog een blinde vlek en blijft buiten beeld bij beheerders en beleidsmakers. In een jong bos in de buurt van Tilburg werden 31 nieuwe soorten voor de regio vastgesteld.

Vergeten bossen als inspiratie voor de toekomst

De huidige bosuitbreidingsambities bieden kansen voor herstel van de natuur-kwaliteiten van deels verdwenen en vergeten bossen. Historische kaarten geven inzicht waar bijzondere bostypen hersteld kunnen worden.

Strategie biodiverse bossen op landbouwgronden

Een deel van het nieuwe bos uit de Bossenstrategie moet worden aangelegd op voormalige landbouwgrond. Om te leren van ‘de erfenissen van voormalig landbouwgebruik’ zijn 64 bosopstanden op droge zandgronden onderzocht.