De Levende Natuur nummer 5 van 2023 (Papieren magazine)

Pioniers willen hoge, droge grond

In het gecultiveerde Nederland komen vrijwel geen natuurlijke overstromingen meer voor. Pionierende broedvogels, visdieven en bontbekplevieren, die behoefte hebben aan maagdelijke grond, komen hier dus ook niet meer aan hun trekken, tenzij natuurbeheerders die maagdelijke grond voor ze maken. Een experiment op de nieuwe archipel Marker Wadden laat zien hoe die kale grond het best zo lang mogelijk in stand kan worden gehouden: hoe hoger en droger, hoe beter.  En minstens zo belangrijk: het gebruik van worteldoek in de natuur, om planten te weren, is compleet zinloos!

Orchideeënparadijs

Toen de Gemeente Veenendaal op zoek moest naar grond om huizen te bouwen, schoot buurgemeente Ede te hulp. Maar dan wel met een voorwaarde: er moest een ‘Groene Grens’ komen tussen de beide woongebieden. Inmiddels is dat nieuwe natuurgebied gerealiseerd en biedt het in de zomer een ongekende explosie van wel negen soorten orchideeën. Peter Verbeek van bureau Natuurbalans, die het project de afgelopen tien jaar wetenschappelijk begeleidde, vertelt hoe dit succes werd behaald.

Afbeelding

Foto: Henk de Vries

Minder boskevers in het bos

Van 2019 tot 2021 vingen onderzoekers van het Willem Beijerinck Biologisch Station loopkevers op vier plekken in het Mantingerbos, Drenthe. Zij herhaalden daarmee een onderzoek uit 1959. Het Mantingerbos is het oudste bos van Nederland en ziet er op het eerste gezicht hetzelfde uit als zestig jaar geleden, maar het bos is klein en gevoelig voor invloeden uit de omgeving, zoals verdroging. De loopkeverfauna is er dan ook veranderd. Een overzichtsartikel staat in DLN #5.

Het aantal gevangen loopkevers is 10% minder, maar vooral de soortensamenstelling bleek anders te zijn. Van bossoorten troffen de kevervangers 30% minder aan, van heidesoorten een kwart minder en van vochtminnende soorten 39% minder. Tegelijk nam het aantal ruderale keversoorten fors toe met bijna een verdubbeling. Dat zijn soorten van landbouw- en andere verstoorde gronden, die gemakkelijk nieuwe gebieden koloniseren. De toename ervan is waarschijnlijk het gevolg van het ontginnen van heiden tot landbouwgrond, wat meteen de afname van heidesoorten verklaart.

De afname van bossoorten is een indicatie van een verminderde boskwaliteit. Dat wordt bevestigd door het verdwijnen van de rijke ondergroei met zeldzame plantensoorten als eenbes en kranssalomonszegel.

Savanne Afrika

Nederlandse ornithologen hebben voor het eerst de vogelstand op de Afrikaanse savanne in kaart gebracht. Ze concluderen dat er 6,5 miljard vogels overwinteren, waarvan er 708 miljoen in Europa broeden.

Grootschalige herintroductie veenmos: een succes

Hoogveen is van groot belang voor biodiversiteit en koolstofopslag maar is vrijwel volledig uit ons landschap verdwenen. Spontane uitbreiding van veenmossen vindt nauwelijks in Nederland plaats. In een grootschalig experiment in het Bargerveen is onderzocht of het zinvol is bij de bestaande milieuomstandigheden toch veenmos te introduceren. De resultaten van het eerste jaar van dat experiment zijn hoopvol.